20.03.2006

In the late seventies of the past century, a Neo-Nazi group reported that it intended to perform a march dressed with SS uniforms, including the swastika, in a certain suburb of Chicago. The suburb was inhabited by a large Jewish population, among which there were many holocaust survivors. The Neo-Nazis clearly pointed out that their choice of location aimed at disturbing the Jews, by facing them with the Nazi message. The local authorities undertook measures to prevent the march. In addition, the march gave rise to court proceedings, which focused on the issue of whether the proposed march would instigate racial and religious hatred, which in turn, could bring about violence. Based on the testimonies of holocaust survivors’ residing in the suburb, who contended that exposure to the swastika might provoke them to violence, the Court of First Instance found that the march should be banned. This judgment was reversed on appeal on grounds that the lower court had erroneously concluded that the proposed march would have caused violence. While having appreciation for the intensity of holocaust survivors’ emotions likely to flaunt in a case of exposure to the swastika, the court decided that such feelings were not a sufficient reason to ban the Neo-Nazi march. At the end of the day, the march did take place – for the sake of truth, a few kilometers away from the suburb centre, but it nevertheless took place. It did not cause violence. And it never took place again.

It seems that the actual march contributed much more to showing the isolation and impotence of the Neo-Nazi group, than to fulfilling its intended purpose. By allowing them to express their message, in turn, the court contributed much more to discrediting the group, than by prohibiting their march. The neo-Nazi message only reminded its listeners of the horrors of World War 2, and as such, only reinforced the consensus for its denial.

Having said that, one may only wonder should not Vraniskovski’s message have been met with more rather than less speech.

In this way, by suppressing a fairly marginal idea, the verdict of the Macedonian court cast doubts on the ability of the Macedonian citizens to discern that the discovery of truth is actually an incremental empirical process of trial and errors, which, in order to subsist, requires free exchange of ideas. This verdict, on the one hand, deprived the Macedonian citizens of the right to believe that truth will eventually conquer deceit as long as discussion remains open and possible; that the messages aiming at inciting hatred and discord must be tolerated so long as they are short of violence, because their evil may be best offset through open debate. On the other hand, the verdict prevented the Macedonian citizens to concede that even the most time-honored and established viewpoints may sometimes turn out to be mistaken, and hence there is danger that any limitation on speech be grounded on false ideas; that the free market of ideas will do away with that danger and encourage even the most stubborn and conservative individuals to develop a healthy measure of self-doubt and reassessment.

Because all of this, the court should have, perhaps, let Vraniskovski express his message freely and uninterruptedly. By doing so, it would have demonstrated that it had confidence in the citizens’ capacity for democratic living. The free and uninterrupted expression of Vraniskovski’s message, in turn, would have only reminded of the times of partition and suffering of the Macedonian people, and by so doing, it would have only reinforced people’s unity.


СЛУЧАЈ ВРАНИШКОВСКИ

Во доцните седумдесетти на минатиот век, една нео-нацистичка група во Америка пријави одржување марш под полна Ес-Ес-овска униформа, вклучувајќи го тука и кукастиот крст, во едно предградие на Чикаго, каде што живееа голем број Еврејски доселеници, меѓу кои имаше и илјадници преживеани од Холокаустот. Нео-нацистите јасно ставија до знаење дека нивниот избор на локација има за цел да ги вознемири Евреите, со тоа што ќе ги соочи со нивната порака. Локалните власти презедоа мерки за спречување на маршот, а се поведе и судски спор кој се фокусираше на прашањето дали пријавениот марш ќе предизвика расна и верска омраза, која пак може да резултира во безредие. Врз основа на сведочења на преживеаните од Холокаустот, кои тврдеа дека средбата со кукастиот крст ќе ги натера на насилство, судот од прва инстанца пресуди дека маршот мора да се забрани. Оваа пресуда беше преиначена по жалба, со образложение дека понискиот суд погрешно заклучил дека пријавениот марш ќе предизвика насилство. Иако го уважи интензитетот на емоциите на преживеаните од Холокаустот кои најверојатно ќе се појавеле при нивната повторна средба со кукастиот крст, овој суд реши дека таквите емоции не се доволна причина да се забрани нео-нацистичкиот марш. На крај, маршот се одржа; за волја на вистината неколку километри подалеку од Чикашкото предградие, но сепак се одржа. Не предизвика насилство. И повеќе не се одржа.

Одржаниот марш придонесе многу повеќе да се покаже изолацијата и импотенцијата на нео-нацистичката група отколку да се оствари на нејзината кауза. Овозможувајќи им да ја изразат својата порака, Американскиот судот повеќе придонесе за дискредитација на нео-нацистите отколку ако издадеше забрана за одржување на нивниот марш. Нео-нацистичката порака само потсети на ужасите на големата војна, и како таква само го зајакна консензусот за нејзино отфрлање.

Кога се има ова предвид, се поставува прашањето зарем не требаше говорот на Вранишковски да се пресретне со повеќе говор наместо со помалку?

Вака, со потиснувањето на една прилично маргинална идеја, пресудата на Македонскиот суд фрли сомнеж врз способноста на Македонскиот граѓанин да спознае дека потрагата по вистината е всушност еден инкрементален емпириски процес на обиди и грешки кој за да опстои има потреба од слободна размена на идеи. Имено, од една страна, таа му го одзеде правото да верува дека се додека постои можност за непречена дискусија, вистината на крај секогаш ја надвладува лагата; дека пораките кои имаат за цел предизвикување омраза, раздор и нетрпеливост мора да се толерираат се додека не се преобрзат во насилство, бидејќи нивното зло најцелисходно се спречува преку отворена дебата. Од друга страна, пак, таа не му дозволи да прифати дека и најтврдокорните ставови понекогаш се покажуваат како неточни, и затоа постои опасност секое ограничување на дебатата да се темели на неточни ставови; дека слободниот пазар на идеи ќе ја намали таа опасност и ќе ги охрабри и најтврдоглавите и конзервативни поединци да развијат здрава доза на себе-сомнеж и преиспитување.

Заради сево ова, можеби требаше судот да му овозможи да Вранишковски слободно и непречено да ја изрази својата порака. На тој начин, Македонскиот суд ќе покажеше дека има доверба во капацитетот на Македонскиот граѓанин за демократско живеење. Слободното и непречено изразување на таа порака, пак, само ќе потсетеше на едно време на делби и страдања на Македонскиот народ, и како такво само ќе го зајакнеше неговото единството.